فرش یا زیرانداز عبارت است از یک پوشش نرم و پرزدار که بر روی زمین قرار می‌گیرد تا انسان‌ها از سرما یا سختی سطح زمین محافظت شوند و جدای از این فرش ها برای ایجاد تزیین و زیبایی در فضاهای داخلی استفاده می‌شوند. در این مطلب به انواع فرش خواهیم پرداخت.
زیراندازها معمولاً از موادی مانند پشم، پنبه، یا مواد مصنوعی ساخته شده‌اند و می‌توانند در طرح‌ها و رنگ‌های مختلف قابل دسترسی باشند تا به طرح داخلی مکان شما بیفزاید. در گذشته فرش به دست انسان و با هنر انسانی بافته می شده که به آن فرش دست باف می گفتند ولی امروزه فرش ها با دخالت ماشین هم بافته می شوند که به فرش های ماشینی هم معروف اند.
دسته بندی انواع فرش
با توجه به موادی که در بافت فرش به کار برده می شود و فرش با آن الیاف تهیه می‌شود، می‌توان فرش‌ها را به صورت زیر دسته‌بندی کرد:
- فرش‌های دستبافت: این‌ها فرش‌هایی هستند که توسط دست‌های بافندگان و با الیاف طبیعی تهیه می‌شوند.
- فرش‌های ماشینی: این نوع فرش‌ها توسط ماشین‌های بافت تهیه شده و به صورت صنعتی تولید می‌شوند.
- فرش‌های توپال: این فرش‌ها از موادی مانند پنبه، پشم یا مواد مصنوعی تهیه می‌شوند و دارای سطح نرم و لطیف هستند.
- فرش‌های دستمالی: این نوع فرش‌ها اغلب از موادی مانند پنبه یا پلاستیک ساخته شده و برای استفاده در حمام یا پذیرایی‌ها مناسب هستند.
هر نوع فرش بر اساس بافت و موادی که از آن تهیه شده است، ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارد.
فرش دست باف
فرش دست‌باف از نمونه‌های هنر دست است که توسط صنایع دستی و بافندگان حرفه‌ای ساخته می‌شود. این فرش‌ها اغلب از موادی مانند پشم یا پنبه بافته شده و معمولاً طرح‌ها و نقش‌های خاصی روی آنها به کمک دست‌های بافنده حرفه‌ای ایجاد می‌شود.
فرش‌های دست باف به عنوان قطعه‌های هنری تلقی می‌شوند و معمولاً دارای طرح‌ها و نقش‌های خاصی هستند که نشان‌دهنده فرهنگ و سنت‌های مردمان شهر یا منطقه‌ای است که این فرش را می بافند. این فرش‌ها برای تزئین فضاهای داخلی استفاده می‌شوند و ممکن است به عنوان یک آثار هنری محبوب نیز مورد توجه باشند.
مزایای فرش دست‌باف
مزایای فرش دست‌باف شامل موارد زیر می‌شود:
- هنر دستی: فرش دست‌باف نمونه‌ای از هنر دستی است که توسط بافندگان با تجربه و حرفه‌ای بافته شده است. این نوع فرش‌ها دارای نقوش و طرح‌های خاصی هستند که توسط دست‌های بافنده خلق شده است.
- کیفیت بالا: فرش‌های دست‌باف اغلب از مواد با کیفیتی مانند پشم یا پنبه تهیه می‌شوند و به دلیل مراحل دستی تولید، دارای کیفیت بالا و دوام بیشتری می باشند، از این رو مقاوت زیادی در برابر سایش و فشار دارند.
- طرح‌های منحصر به فرد: هر قطعه فرش دست‌باف دارای طرح و نقشی منحصر به فرد است که معمولاً نمایانگر فرهنگ و سنت‌های محل تولید آن می‌باشد.
- ارزش هنری و تاریخی: فرش‌های دست‌باف به عنوان آثار هنری و تاریخی ارزش زیادی دارند و می‌توانند به عنوان تحفه‌های هنری مورد ارزش‌بینی قرار بگیرند.
- تاثیر اجتماعی: خرید فرش دست‌باف می‌تواند به حمایت از صنایع دستی و بافندگان محلی کمک کند و تاثیر مثبتی بر اقتصاد و فرهنگ محلی داشته باشد.
- انعطاف پذیری در طرح و اندازه: تولید فرش دست‌باف امکان انتخاب طرح و اندازه مورد نظر را برای خریدار فراهم می‌کند.
با توجه به این مزایا، فرش‌های دست‌باف نه تنها به عنوان یک عنصر دکوراتیو برای فضاهای داخلی مورد استفاده قرار می‌گیرند، بلکه به عنوان یک نماد از زیبایی، هنر و ارزش‌های فرهنگی شناخته و ارزش گزاری می‌شوند.
فرش های دست باف با مواد و الیاف طبیعی بافته می شوند و از این رو عمر فرش هر چه بیشتر باشد قیمت آن هم افزایش می یابد. در بافت فرش های دست باف مواد مصنوعی وجود ندارد از این رو فرش های دست باف نرم تر از فرش های ماشینی هستند و همچنین بافت ضخیم تری نسبت به فرش های ماشینی دارند و کیفیت و مقاومت فرش های دست باف بسیار بیشتر از فرش های ماشینی خواهد بود.
معایب فرش دست باف
استفاده از فرش دست‌باف همراه با مزایا، معایبی نیز دارد که اشاره به آن ها خالی از لطف نیست.
- قیمت: فرش دست‌باف معمولاً قیمت بالاتری نسبت به فرش‌های ماشینی دارد، از این رو ممکن است برخی افراد از خرید این نوع فرش منصرف شوند.
- حساسیت به شرایط محیطی: فرش دست‌باف به دلیل استفاده از مواد طبیعی مانند پشم، ممکن است حساسیت بیشتری به شرایط محیطی مانند رطوبت داشته باشد.
- مراقبت و نگهداری: مراقبت و نگهداری از فرش دست‌باف نیازمند مراقبت‌های دقیق تری نسبت به فرش‌های ماشینی باشد.
- نیاز به شستشوی مکرر: فرش دست‌باف ممکن است نیاز به شستشو مکرر داشته باشد و این می‌تواند هزینه و زمان بیشتری را برای فرد به همراه داشته باشد. برای شستشوی قالی های دست باف باید به سراغ قالیشویی معتبری چون قالیشویی مهر و ماه در تهران بروید تا بدون هیچ آسیبی فرش نفیستان را شستشو دهد.
- زمان تولید: تولید یک فرش دست‌باف نیازمند زمان و دقت بسیاری است از این رو فرآیند آماده سازی فرش دست باف طولانی تر خواهد بود.
- طرح فرش های دست باف ممکن است دچار خطای انسانی باشد از این رو طرح قالی ها یکسان نباشد و یک سری خطا در طرح بافت فرش دست باف دیده شود.
هر چند که فرش دست‌باف دارای زیبایی و ارزش هنری بالایی است، اما برخی افراد ممکن است به دلیل معایب فنی و اقتصادی و یا نیازهای خاص، ترجیح دهند از فرش‌های ماشینی استفاده کنند.
فرش ماشینی
فرش‌های ماشینی از پشم، پنبه یا مواد مصنوعی تولید می‌شوند، اما به طور عمده با استفاده از فناوری‌های صنعتی و دستگاه‌های بافت مکانیزه تولید می‌شوند. این نوع فرش‌ها به صورت انبوه و صنعتی تولید می‌شوند و برخلاف فرش دست‌باف، فرآیند تولید آنها به میزان زیادی اتوماتیک و مکانیزه است.
مزایای فرش‌های ماشینی شامل قیمت مناسب‌تر، گزینه‌های بیشتر در طرح و رنگ، دوام بالا و مراقبت آسان‌تر نسبت به فرش‌های دست‌بافته می‌باشد. همچنین، به لطف فرآیند تولید اتوماتیک و صنعتی، فرش‌های ماشینی معمولاً به صورت تکراری و به تعداد بیشتری قابل تولید هستند.
مهم است برای هر فردی که در حال انتخاب فرش برای استفاده در محیط خود است، به نیازها و سلیقه شخصی خود توجه کند و مزایا و معایب هر نوع فرش را در نظر بگیرد تا اینگونه انتخابی منطبق با نیازهای خود داشته باشد.
مزایای فرش ماشینی
استفاده از فرش‌های ماشینی دارای مزایای زیادی است که در زیر به برخی از آنها اشاره شده است:
- قیمت مناسب: فرش‌های ماشینی عموما قیمت مناسب‌تری نسبت به فرش‌های دست‌باف دارند و این امر می‌تواند به افراد امکان دسترسی آسان‌تر به این نوع محصول را بدهد.
- دوام: به لطف فناوری‌های پیشرفته تولید، فرش‌های ماشینی معمولا دارای دوام بالایی می‌باشد و می‌توانند در مقابل فشار و سایش مقاومت داشته باشند.
- طرح‌ها و رنگ های گسترده: فرش‌های ماشینی با توجه به فناوری تولید اتوماتیک، معمولا دارای گستره وسیعی از طرح‌ها، رنگ‌ها و سبک‌ها هستند از این رو به انتخاب آسان‌تر برای مصرف‌کنندگان کمک می‌کنند.
- آسانی در مراقبت و نگهداری: فرش های ماشینی به دلیل استفاده از مواد مصنوعی و فناوری‌های پیشرفته، معمولاً به راحتی قابل شستشو و نگهداری هستند.
- شستشوی آسان: فرش ماشینی دارای شستشوی راحت تری به نسبت فرش های دست باف است. برای شستشو می توانید به قالیشویی مهر و ماه در تهران با سابقه ی درخشان مراجعه فرمایید تا با به روزترین و مدرن ترین دستگاه ها، قالی هایتان را در کمترین زمان با بهترین کیفیت ممکن شستشو دهد.
- تنوع در اندازه‌ها: فرش‌های ماشینی به سادگی در اندازه‌های مختلف تولید می‌شوند که این امر به افراد امکان انتخاب اندازه مناسب برای فضای مورد استفاده را می‌دهد.
با توجه به این مزایا، فرش‌های ماشینی گزینه مناسبی برای افرادی هستند که به دنبال یک فرش با دوام، زیبا و قیمت مناسب هستند.
بنابراین، استفاده از فرش‌های ماشینی می‌تواند به عنوان یک گزینه مقرون به صرفه و کارآمد برای تزیین و محیط‌بندی فضاهای مختلف مسکونی یا اداری مورد استفاده قرار گیرد. امکاناتی از قبیل دوام، تنوع طرح و رنگ، قیمت مناسب و مراقبت آسان، این نوع فرش‌ها را به گزینه‌ای محبوب و پرطرفدار برای مصرف‌کنندگان تبدیل می‌کنند.
البته، همواره مهم است که در نظر داشته باشید هر نوع فرشی نقاط قوت و ضعفی دارد و تنها باید با نیازها و سلیقه خودتان هماهنگ شود. انتخاب فرش‌ها بستگی به محیط مورد استفاده، سلیقه شخصی و البته بودجه مالی شما دارد.
انواع فرش ماشینی از نظر جنس
فرش های ماشینی با توجه به جنس دارای انواع مختلفی هستند:
- فرش پنبه‌ای: در فرش های پنبه ای، پنبه به عنوان جنس اصلی در بافت فرش می باشد. آنها معمولاً نرم و خنک بوده و برای مناطقی با آب و هوای گرم و مرطوب و یا در اتاق کودکان کاربرد دارند.
- فرش پلی‌پروپیلن: این نوع فرش از مواد مصنوعی مانند پلی‌پروپیلن تهیه می‌شود که آنها مقاوم در برابر رطوبت هستند و به راحتی قابل شستشو می‌باشند، بنابراین برای استفاده در مناطقی با تردید محیطی، مانند حمام یا آشپزخانه مناسب هستند.
- فرش پشمی: فرش‌های پشمی از پشم گوسفندان تهیه می‌شوند و دارای بافت نرم و طبیعی هستند. آنها عایق حرارتی و صوتی خوبی بوده و به راحتی قابل تخته کاری می‌باشند.
- فرش اکریلیک: این نوع فرش از مواد مصنوعی مانند اکریلیک تهیه می‌شوند و دارای ظاهری مشابه پشم هستند. آنها مقاومت در برابر فرسایش و حشرات و سایر آسیب‌های مرتبط با مواد طبیعی را دارند.
هر یک از این انواع فرش‌های ماشینی، خصوصیات و مزایا و معایب خود را دارند و بسته به نیازها و سلیقه شخصی می‌توانند گزینه مناسبی برای استفاده در فضاهای مختلف باشند.
فرش های ماشینی از لحاظ شانه
فرش های ماشینی با توجه به شانه، انواع مختلفی دارند که عبارتند از:
- فرش‌های شانه کوتاه: این نوع فرش‌ها دارای تارهای کوتاه و فشرده هستند. فرش‌های شانه کوتاه به خاطر ظاهر مدرن و آسان محبوبیت دارند.
- فرش‌های شانه متوسط: این نوع فرش‌ها دارای تارهایی با طول متوسط می باشند. آنها معمولاً برای محیط‌های مختلفی مناسب هستند از جمله اتاق‌های نشیمن و اتاق‌های خواب.
- فرش‌های شانه بلند: این نوع فرش‌ها دارای تارهای بلندی هستند که به آنها ظاهری نرم و لطیف می‌دهد. این فرش‌ها به خاطر تنوع طرح و جزئیات زیادی که در آنها قابل اجراست، مورد توجه قرار می‌گیرند.
هر کدام از این فرش‌های ماشینی دارای ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود هستند و ممکن است برای محیط‌ها و سلیقه‌های مختلف، گزینه مناسبی باشند.
انواع فرش بر اساس سایز
فرش‌ها بر اساس ابعادشان دسته‌بندهای مختلفی دارند و از نظر ابعاد چهار دسته کوچک، متوسط، بزرگ و بسیار بزرگ می باشند. برخی از اندازه‌های معمولی فرش‌ها عبارتند از:
فرش 12متری یا 3*4
فرش 9متری یا 3.5*2.25
فرش36 متری یا 3*2
فرش 2.25*1.5
فرش 4*1
و……
همچنین، ممکن است فرش‌های دستبافت یا فرش‌های ماشینی در اندازه‌ها و ابعاد مختلفی تولید شود، بنابراین می‌توانید بسته به ابعاد دقیق فضای خود، فرشی با اندازه مناسب برای آن انتخاب کنید.